Projekt NCN w konkursie OPUS 22 (na lata 2022-2026)
Decyzja 2021/43/B/HS2/02046
Współczesna literatura sanskrytu nie doczekała się uwagi indologów, na jaką z całą pewnością zasługuje. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest zapewne przekonanie, że ma ona wartość jedynie komentatorską, czy wręcz podrzędną, i w pewnym sensie jest już od dawna martwa, tak jak sam język. Opinie tę budowali i umacniali angielscy orientaliści okresu kolonialnego. To oni tworzyli kanony dla studiów nad sanskrytem, wskazując na najstarsze teksty stworzone na subkontynencie indyjskim, jako warte naukowego zainteresowania i opisu. Przez dziesiątki lat obdarzano zainteresowaniem teksty wedyjskie i związane z wedyjską egzegezą oraz utwory epickie, a z tradycji literatury tzw. klasycznej (kāvya) godny uwagi wydawał się niemal wyłącznie jeden autor—Kālidāsa. Sytuacja stopniowo uległa i wciąż ulega zmianie, ale współczesna literatura sanskrycka i jej twórcy ciągle jeszcze oczekują na swoich odkrywców. Tezy o rzekomej śmierci sanskrytu znajdują swoich zwolenników, ale jeszcze więcej przeciwników. Jednak dyskusje nie przekładają się na działania, czyli szeroko zakrojone badania nad obecną kondycją literatury sanskryckiej.
Pandita Kshama Rao (1890-1954), wybitna, jednak obecnie zapomniana współczesna pisarka tworząca w sanskrycie, pytana dlaczego nie tworzy w „żywym” języku, odpowiadała, że dla niej język żyje wówczas, gdy można w nim pisać o sprawach właśnie dziejących się na naszych oczach (Preface, Uttarasatyāgrahagīta). I o takich właśnie nurtujących ją sprawach pisała, używając zarówno dawnych form, jak również nowych dla tradycji literackiej sanskrytu gatunków literackich. Dwa poematy wierszem poświęciła Mahatmie Gandhiemu, wierząc, że piękno sanskrytu uwzniośli idee głoszone przez człowieka, którego podziwiała. Relacjonowała wydarzenia dokładnie. Kiedy opisywała reakcje Gandhiego w chwili wybuchu II wojny światowej, nie omieszkała wspomnieć o liście Ignacego Paderewskiego skierowanym do Gandhiego i udzielonej przez niego odpowiedzi. Wśród obecnie tworzących w sanskrycie autorów nie brak takich, którzy eksperymentują z formą tekstu, na przykład używając typografii aby zilustrować jakieś emocje i uwypuklić przesłanie utworu. Są twórcy słuchowisk radiowych, skryptów dla filmu i programów telewizyjnych. Warstwa językowa uzupełniana jest przez neologizmy, aby opisywać nowe zjawiska, tak, jak dzieje się to w każdym innym języku. Jednocześnie sanskryt nie jest językiem używanym na co dzień, choć nieliczni respondenci w dokonywanych w Indiach spisach wskazują go jako język ojczysty. Na sanskryt tłumaczone były i nadal są tłumaczone dzieła autorów zagranicznych oraz autorów tworzących w innych językach indyjskich. Wydawane były i są periodyki (dzienniki, tygodniki i miesięczniki).
Co powoduje, że serce literatury sanskryckiej nadal bije? Jakie tematy poruszają współczesne dzieła? Jak wygląda sanskryckie życie literackie obecnie? Podczas realizacji projektu spróbujemy odnaleźć odpowiedzi na te i inne pytania, które mogą nasunąć się w trakcie naszych dociekań. Nie ulega wątpliwości, że analiza wybranych przykładów sanskryckich dzieł tworzonych w Indiach od XIX do XXI wieku i analiza przekładów literatury rodzimej i zagranicznej na sanskryt będzie świadczyła nie tylko o kontynuowaniu tradycji, ale także o nieuchronnych zmianach (czyli o żywotności wspomnianej tradycji). Co więcej, wiele spośród dzieł potraktować można jako narrację historyczną, wiele z nich może stać się źródłem wiedzy o budowaniu tożsamości regionalnej. Efektem realizacji projektu będzie przybliżenie często pomijanej w dyskursie naukowym współczesnej literatury sanskryckiej.
Skład zespołu realizującego grant
Kierownik projektu: prof.dr hab. Lidia SudykaProjekt NCN w konkursie Beethoven Classic 4 (na lata 2022-2025)
Decyzja 2020/39/G/HS2/03593
Projekt realizowany we współpracy z South Asia Institute (SAI), Uniwersytet w Heidelbergu
Projekt konceptualizuje świątynie indyjskie jako punkty węzłowe (nodal points) w sieci różnorodnych powiązań, zatem postrzega świątynie jako uczestniczące w różnych sieciach relacji, a nie jedynie jako samodzielnie istniejące zabytki.
Poprzez pięć różnych studiów przypadku (case studies) dotyczących konkretnych sieci świątyń na południu Indii, zazębiających się, ale różnych w swej strukturze, i stąd wymagających indywidualnego podejścia i zakresu badań, wspólny projekt zamierza zbadać, jak związki między świątyniami są ustanawiane, autoryzowane, kwestionowane i modyfikowane. Wychodząc od narracji w tekstach gatunku literackiego zwanego māhātmya/sthalapurāṇa (w sanskrycie i lokalnych językach południa Indii), projekty cząstkowe uwzględnią także, osobno i we współpracy, analizę rytualnych przedstawień owych narracji i ich artystycznej, materialnej ekspresji jaką jest np. świątynne malarstwo ścienne, płaskorzeźba i rzeźba.
Więcej informacji tutaj
oraz tutaj
Zespół realizujący grant
Kierownicy:
zespół polski - prof. dr hab. Marzenna Czerniak-Drożdżowicz
zespół niemiecki - prof. dr. Hab. Ute Huesken
Wykonawcy:
dr Ewa Dębicka-Borek
dr R. Sathyanarayanan (EFEO, Pondicherry)
dr Olga Nowicka
dr Jonas Buchholz
dr Ofer Peres
Doktoranci zatrudnieni w ramach konkursów
Aktualności
Rozmowa o projekcie
O naszych badaniach w ramach projektu OPUS - Kulturowy ekosystem literackich tradycji południa Indii okresu przednowoczesnego posłuchać można w rozmowie z prof. Ute Huesken i drem Jonasem Buchholzem, którzy mówią o najnowszej publikacji „Temples, Texts, and Networks”
(https://hasp.ub.uni-heidelberg.de/catalog/book/906?lang=en).
W tomie ukazały się teksty prof. Marzenny Czerniak-Drożdżowicz i R. Sathyanarayany Importance of Water Bodies in the Māhātmyas in the Kāverī Region oraz artykuł dr Ewy Dębickiej-Borek Ahobilam in the Nets of Spatial Relationships.
Rozmowy można posłuchać tutaj
Styczeń-marzec 2023
prof. Marzenna Czerniak-Drożdżowicz w Dźjotiszkudi
Warsztaty w Pondicherry i Kanchipuram
prof. Marzenna Czerniak-Drożdżowicz w Tirupati
źródło finansowania: Grupy badawcze, POB Heritage (edycja 2)
okres realizacji: lipiec 2022 – lipiec 2024
kierownik projektu: prof.dr hab. Lidia Sudyka
W kontekście zróżnicowanego językowo, religijnie, etnicznie i podzielonego przez kasty i klasy społeczeństwa indyjskiego, przemoc nasila się, gdy nakładają się różne potencjalne powody wykluczenia (płeć, wiek, tożsamość etniczna, religijna czy językowa). Indyjska literatura i sztuka opisują różne przejawy przemocy rozgrywającej się w sferze publicznej i prywatnej.
Jakie są korzenie pewnych wzorców zachowań? Aby lepiej zrozumieć formy przemocy w Indiach, zaczynamy badania od okresu wedyjskiego. Grupa badawcza będzie przez dwa lata pracować nie tylko na źródłach literackich. W sztukach wizualnych przedstawiane są często historie triumfów nad siłami wroga i dramatyczne akty rytualne.
Podejmiemy kilka kierunków badań:
1. sfera rytualna i religijna związana z wratjami (vrātya), członkami bractw spoza porządku bramińskiego,
2. zagadnienia związane z indyjskimi koncepcjami władzy królewskiej,
3. agresja i dominacja w społeczeństwie indyjskim,
4. podejście koncentrujące się na relacjach człowiek-natura.
Zespół planuje organizację międzynarodowej konferencji, dwóch spotkań warsztatowych, wykładów oraz publikację specjalnego numeru/numerów czasopisma.
Członkowie międzynarodowej grupy badawczej
Inicjatorzy:
1. prof.dr hab. Lidia Sudyka, Uniwersytet Jagielloński
2. prof. Tiziana Pontillo, Uniwersytet w Cagliari, Włochy
3. dr Ewa Dębicka-Borek, Uniwersytet Jagielloński
4. dr Elena Mucciarelli, Uniwersytet w Groningen, Holandia
5. dr David Pierdominici Leão, Uniwersytet Jagielloński
Pozostali:
6. dr hab. Monika Browarczyk, prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu
7. dr Hermina Cielas, Uniwersytet Jagielloński
8. prof. dr hab. Marzenna Czerniak-Drożdzowicz, Uniwersytet Jagielloński
9. dr Edeltraud Harzer, University of Texas at Austin, USA
10. dr Martin Hříbek, Uniwersytet Karola w Pradze, Czechy
11. dr Frank Köhler, Uniwersytet w Tybindze, Niemcy
12. prof. Cinzia Pieruccini, Uniwersytet w Mediolanie, Włochy
13. dr Weronika Rokicka, Uniwersytet Warszawski
14. dr Paola M. Rossi, Uniwersytet w Mediolanie, Włochy
15. dr Aleksandra Turek, Uniwersytet Warszawski
Sekretarz: dr Anna Nitecka, Uniwersytet Jagielloński
Projekt badawczy Kulturowy ekosystem literackich tradycji południa Indii okresu przednowoczesnego finansowany jest ze środków Narodowego Centrum Nauki (UMO -2018/29/B/HS2/01182) i realizowany od stycznia 2019 przez 36 miesięcy na Wydziale Filologicznym w Instytucie Orientalistyki UJ.
Celem zespołu badawczego jest kontekstualizacja elementów kultury regionu, które pojawiają się w tekstach tamże powstających i prezentujących różne aspekty już często przekształconych tradycji lokalnych.
Link do strony Wydziału Filologicznego z informacją o grancie.
Skład zespołu realizującego grant
prof. dr hab. Marzenna Czerniak-Drożdżowicz (kierownik grantu)
dr Ewa Dębicka-Borek (UJ)
dr R. Sathyanarayana Sarma (École francaise d’Extrême Orient [EFEO], Pondicherry, India)
mgr Ilona Kędzia (UJ)
O badaniach w Indiach:
Informacja o badaniach mgr Ilony Kędzi: Ekologia kulturowa
European Conference on South Asian Studies Vienna, Austria 26 – 29 July 2021
W dniach 1.09.2022-11.09.2022 realizowaliśmy kolejne zadanie z kończącego się niebawem projektu w ramach grantu Opus 15, związane z wizytą studyjną jednego z wykonawców, dra R. Sathyanarayany.
prof. Marzenna Czerniak-Drożdżowicz i dr Sathyanarayanan przy pracy